کد مطلب:21143 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

چند ويژگي اخلاقي كه باعث استقامت، شجاعت، تقويت ايمان و تقوا ميشود چيست؟

الف) براي به دست آوردن صبر واستقامت به نكات ذيل توجه نمائيد:

پيامبر(ص) فرمودند: »هر كه خود را به صبر وادارد، خداوند او را صبور گرداند«.

امام علي(ع) فرمود: »صبر تحقق نمييابد مگر آن كه رنج ضد عادت را تحمل كني« و نيز: ريشه صبر، داشتن يقين راستين به خداست«؛ (ترجمه ميزانالحكمه، ج 6، ص 2976). بنابراين:

1- مبناي نظري استقامتخداشناسي (توحيد و يقين) است.

2- اساس استقامت يقين است (تعيين هم در حيطه نظر و هم در عرصه عمل و حالات نفساني گسترده است).

3- استقامتهمراه با تلاش و تحمل سختي ترك عادات قديم و كسب عادات جديد است.

4- از گامهاي نخست در تحقق استقامت اين است كه شخص خود را به استقامتوادارد و خود را داراي استقامت نشان دهد و مانند يك شخص صبور عمل كند.

براي تقويت استقامترعايت موارد زير مؤثر است.

1- رواياتي كه در فضيلت صبر و استقامترسيده حتماً مطالعه كنيد.

2- رواياتي كه در فضيلت مبتلا بودن به مشكلات دنيوي وارد شده مورد مطالعه قرار دهيد.

3- متذكر شويد كه زمان مصيبت و بلا اندك و وقت آن كوتاه است و به زودي از آن رهايي خواهيد يافت و اصولاً عمر دنيا كوتاه است.

4- بينديشيد كه بيصبري چه فايدهاي دارد و چه ضررهايي بر آن مترتب است.



5- احوال كساني را كه به بلاي عظيمتر از شما گرفتار شدهاند و مشكلات گذشته و حالشان با شما قابل مقايسه نيست، به ذهن آوريد و شكر كنيد كه شما كمتر مبتلا بوده و هستيد.

6- بدانيد كه چه بسا مصيبت و گرفتاري دليل فضل و سعادت انسان است.

7- بدانيد كه بعد از هر غمي شادي و در عقب هر محنتي راحتي است. همان طور كه قرآن با تأكيد ميفرمايد: »فان مع العسر يسراً ان مع العسر يسراً«؛ (انشراح، آيات 5 و 6).

8- بدانيد آنچه رسيده از دوست رسيده و انسان بايد از آن چه كه از سوي محبوب به او رسيده، دلشاد گردد.

9- احوال پيامبران و بزرگان را مطالعه كنيد. هيچ كس را نخواهيد يافت كه بدون زحمت و استقامت به جايي رسيده باشد.

10- مهمتر از همه اينها شرح صدر است؛ يعني، روح انسان آن قدر گسترش يابد و انديشه وي آن گونه تعالي يابد كه بسياري از اين مشكلات براي او نه مشكل بلكه يك امر طبيعي و لازمه كار و برنامه و سعادتمندي وي تلقي شود. در اين خصوص ر.ك: تفسير نمونه، ج 27، صص 121 - 128).

براي آگاهي بيشتر ر.ك: 1- معراج السعاده، ص 643 - 659،ملا احمد نراقي؛ 2- چهل حديث، حديث 16،امام خميني

ب) براي تحصيل شجاعت، توجه به توصيههاي زير مفيد است:

- شناخت ارزش شجاعت و ضد ارزش بودن ترس،

- درك معناي درست از شجاعت (چون برخي شجاعت را صرفاً در برخورد و مقابله خلاصه ميكنند حال آن كه در برخي موارد فرو بردن خشم شجاعت است)،

- همنشيني با افراد شجاع و دوري از افراد ترسو و دون همت،

- مطالعه احوال بزرگان تاريخ و تأمل در خلق و خوي آنها،

- تمرين شجاعت؛ به اين معنا كه در جاي خود تصميم خويش را عملي كنيم، مثلاً اگر كسي كار خلافي انجام ميدهد بدون واهمه به او تذكر دهيم و يا در برابر عوامل ترس برخلاف جهت آن عمل كنيم.

علي(ع) فرموده است: زماني كه از چيزي ترسان شدي خود را در آن بيفكن.

ضمناً مطالعه كتب اخلاقي مانند: »معراج السعاده« و »نقطههاي آغاز در اخلاق عملي« در اين زمينه مفيد است.

ج) استواري در دين برآيند قوت ايمان است. براي تقويت ايمان، عمل به سفارشهاي زير را توصيه ميكنيم:

1- از غذاي حرام پرهيز كنيد،

2- گناهان را به طور كلي ترك نماييد،

3- واجبات مخصوصاً نمازها را در اول وقت بخوانيد،

4- تا آن جا كه ميتوانيد نمازهاي مستحبي مخصوصاً نماز شب را ترك نكنيد،

و... .

انشاءاللَّه كه به مرور دل شما نوراني و ايمان شما محكم خواهد شد و مورد رحمت و محبت خاص خداوند قرار خواهيد گرفت.

د) براي تقويت تقوا بايد در دو بعد نظري و عملي اقدام نمود. در بعد نظري بايد با تقويت مباني عقيدتي، به ساختمان و چهارچوب عقايد استحكام بخشيد و سپس با عمل، در راسختر شدن آنها كوشيد.



در اين زمينه مطالعه منظم كتابهاي زير توصيه ميشود:

1- گناهان كبيره،شهيد دستغيب

2- جهانبيني اسلامي،شهيد مطهري

3- نامهها و برنامهها،حسن زاده آملي

4- نقطههاي آغاز در اخلاق عملي،مهدوي كني

آنچه در بعد عملي ميتوان ارائه نمود آن است كه: عمل به تكاليف ديني، بهترين و كاملترين راه براي نيل به درجه تقوا است. قرآن مجيد درباره روزه ميفرمايد: »روزه بر شما واجب شد چنان كه بر پيشينيان شما واجب گشت، باشد كه تحصيل تقوا كنيد«.

و در آيه ديگر فرموده است: »از صبر و نماز كمك بگيريد«.